Paglilibang sa Paghihintay, o Araw ng mga Picture Book

Ginawa ko na namang library ang Fully-Booked sa Rockwell. Mabuti’y tanghali iyon, walang masyadong tao at mga batang naghahanap ng kanilang mga libro. Malamig ang paligid. Akmang-akma para magbasa. Kaso, nandudumilat ang karatulang huwag daw uupo sa sahig. O sige, kaya ko namang magbasa nang nakatayo. Ilang calories kaya ang mawawala sa akin sa ganitong posisyon? Kadalasan, nakadapa akong nagbabasa. Nakagawain ko ito at parang kay bilis pumasok ng teksto sa aking imahinasyon. Baka naman sugurin ako ng guwardiya kapag dumapa ako sa sahig ng bookstore.

Nilubos ko ang halos dalawang oras na pagtambay sa bookstore. Pinipigilan ko ang sarili kong bumili ng bagong aklat. Kailangang matipid, bulong ko sa sarili. Marami pa naman akong babasahin. Nandiyan lang naman ang mga aklat. Kapag naubos, baka makita ko sa Booksale.

Pero bumalik tayo sa kuwento. Nagbasa ako ng mga picture book at board book (mga librong pambata na halos karton ang kapal ng mga pahina). Pakapalan na lang siguro ng mukha ang magbasa ng mga aklat sa bookstore. Pasimple lang naman. Kunwari, naghahanap ako ng libro para sa pamangkin o batang kaibigan. Hindi naman ako ang tipong nagbubukas ng naka-plastik na aklat. Uhhm, siguro, paminsan-minsan, nagbubukas ako nang palihim. Customer naman ako. At lagi akong tama.

Kritikal na akto ang aking pagpili (o pagdampot) ng mga picture book. Sa halos libong bilang ng mga picture book, nakapili ako ng babasahin batay sa (1) reputasyon o popularidad ng manunulat o ilustrador, (2) popularidad ng pamagat o aklat, (3) pagiging klasikong akda, at (4) mga parangal na natanggap ng aklat. Mga kilalang manunulat at ilustrador ang aking mga binasa—Mo Willems, na nagsulat para sa Sesame Street; Sharon Creech, isa na sa pinakamainam na manunulat-pambata; Eric Carle, isa sa pinakapaborito kong ilustrador ng mga pambatang aklat at maituturing na idolo; Shel Silverstein, kilalang makatang pambata; Maurice Sendak, ilustrador ng paborito kong “Where the Wild Things Are”; at si H.A. Rey, manunulat at ilustrador ng klasikong serye ng “Curious George”.

Narito ang aking ilang puna sa kanilang mga aklat:

“Fishing in the Air” (Creech)—nag-uumapaw sa talinghaga at imahen ang prosa sa aklat. Gayundin, poetiko ang mga ilustrasyon. Ito kaya ang dahilan kung bakit hindi popular sa mga bata ang aklat na ito? Masyadong komplikado ang prosa dahil higit na matimbang sa pagsulat nito ang pagtula. Hindi ito ang karaniwang banghay ng picture book. Sa tingin ko, isinulat ito para sa mga matatanda o sa mga sopistikadong bata. Hitik ito sa imahen ng uganayang ama-anak, paggunita sa pagkabata ng ama, at sa bisa ng imahinasyon habang gumugunita.

“The Pigeon Finds a Hotdog” (Willems)—Na-upstage ng duckling ang pigeon sa kuwentong ito! Ang cute ng duckling at kung kumilos at magsalita ay parang isang bata. Napakarealistiko, ayon sa kultura ng bata, ang pagpapamalas ng konsepto ng bigayan. May himig ng trickster tale ang kuwentong ito, gamit ang modernong mga guhit at pagkukuwento.

“Don’t Let te Pigeon Drive the Bus!” (Willems)—Kung guro ako sa pre-school, bibilihin ko ang aklat na ito. Walang kaduda-duda. Habang binabasa ko ang kuwento, naririnig ko ang sigawan na “No!” ng imaginary na audience. Maging ako, napapailing sa tauhang pigeon o kalapati na gustong subukang nagmaneho ng bus. Naipamalas din ng pigeon ang kultura ng bata sa kanilang tantrums kapag di naibibigay ang gusto. Napaka-interaktibo ng aklat na ito, kaya nakalulugod ang pagbabasa. Isang hamon sa manunulat ang makalikha ng intekaktibong aklat na tulad nito. Napakasimple ng larawan pero punumpuno ito ng buhay—bagay na nagagawa lamang ng isang henyo.

“Pancakes Pancakes” (Carle)—Nakatutuwang kuwento na di-direktang recipe o cook book; nasa hulma ito ng kuwentong “The Little Red Hen”, lamang, ang tauhan dito, di tulad ng mga tauhan sa nabanggit na tamad o batugan, ay talagang naghirap para may maihaing pancake para sa almusal. Nakatuwa ang kuwento dahil sa realistikong sipat, baka nalipasan na nga oras ang bida sa pagtatanim, paggagapas, paggatas, paglikha ng butter, pagpapagiling ng harina. Gayumpaman, ito’y isang aklat ng konsepto ukol sa mga sangkap ng ordinaryo o pang-araw-araw na pagkain. Dagdag pa, aklat ito ng aral na: “paghirapan mo ang kinakain mo.”

“Do You Want to Be My Friend” (Carle)—Halos wordless ang aklat na ito. Mayroon lamang nakasulat na teksto sa unang spread ng aklat—“Puwede ba kitang maging kaibigan?” Bago ang atake o dulog ni Carle sa aklat na ito. Gamit niya ang bisa ng suspense, i.e. ang pagpapalitaw lamang ng buntot ng mga hayop sa isang spread at ipapakita ang kalahati nito sa susunod na pahina. Ang resulta’y nanghuhula ang mga mambabasa kung maaari bang maging kaibigan ng tauhan ang kaniyang nakakaharap. Lumilikha ito ng suspense, at nakikita ko rin ang hagalpakan ng mga bata, o kaba sa pagbuklat ng interaktibong aklat na ito.

“The Very Busy Spider” (Carle)—Gamit ng retorika at elemento ng repetisyon o pag-uulit (ng pag-iimbita ng mga insekto at hayop sa gagamba para maglaro) at progression (ng paglikha ng sapot), naipamalas sa aklat ang halaga ng pagsisikap at paggawa. Mainam din ang kuwento para sa mga batang-batang mambabasa dahil maaaring hipuin ang ilustrasyon ng sapot. Tunay, ang mga mahuhusay na picture book, minsan, ay nagiging laruan din ng mga bata.

“A Color of His Own”, “The Very Lonely Spider” at “Little Cloud” (Eric Carle)—lahat ng aklat na ito ni Carle ay nasa iisang tema: ang paghahanap ng tauhang chameleon (hunyango), firefly (alitaptap), at cloud (ulap) ng mga kaibigan o ng pamilya. Pinagtitibay ng mga aklat na ito ang pangangailangan ng bata na magkaroon ng mapag-arugang pamilya, maging kasapi ng lipunan, at magkaroon ng nasyonalidad. Dagdag pa, dahil sa tema ng aklat na pagkakaroon ng kasama at pamilya, ang aklat ay nagbibigay ng seguridad sa mga batang mambabasa na hindi sila nag-iisa.

“In The Night Kitchen” (Sendak)—Muli, ipinapakita sa aklat na ito ang sikolohiya ng isang bata para siya makatulog sa gabing mahirap kumuha ng antok. Kahit sa edad kong ito, ganito rin akong kapag hindi makatulog. Pinapanatili kong malikot ang aking haraya, hanggang sa mapagod, hanggang sa maipikit ko ang aking mga mata. Kakaiba sa mga kuwentong nagpapatulog sa mga bata, ginagamit ng aklat ang pagkamalikhain ng mga ito para sila ang sariling lumikha ng tulog. Dapat nga’y mabasa rin ito ng ilang may edad na na laging naghahanap ng valium para makatulog sa gabi.

“The Missing Piece” (Silverstein)—Isang aklat pambata na pangmatanda. Tama ang hinala at kutob ko. Nagsimula pa ito sa “The Giving Tree”. Sinabi ko sa sarili, bakit ba ipinapabasa sa mga bata ang mga aklat na ito? Matanda ang sensibilidad at sinasabi ng aklat na ito. Para ito sa mga taong naghahanap ng makakasama sa buhay, o nagmumuni ukol sa pag-aasawa o pagsasarili o anupamang pagdedesisyon ukol sa relasyon. Pilosopikal o inspirasyonal ang nilalaman ng aklat na hindi angkop para sa mga bata; maaari nilang maintindihan pero hindi ito para sa kanila. Kawangis ito ng “Oh, The Places You’ll Go!” ni Dr. Seuss, na hitsurang pambata pero para sa mga matatandang nasa sangandaan ng kanilang buhay o sa mga bagong graduate sa kolehiyo.

“Curious George” (H.A. Rey)—Nang binasa ang aklat na ito, naaliw naman ako. Makulit, mapagmasid, magulo, at mapag-usisang unggoy si George. Nakita ko rin ang istruktura ng kuwento: mula sa gulo, matatapos ang aklat sa katahimikan at katiwasayan. Pero may kakaibang reading ako sa aklat. Ewan ko, dala siguro ng panonood ko ng mga pelikula ukol sa mga African na hinuli para gawing alila sa mga bansa sa Europa at America. Ganyan ang aking intertext sa tauhang si George. Sa tingin ko, para siyang isang African na hinuli ng lalaking may dilaw na sombrero para dalhin, kasi nga exotiko, sa kaniyang bansa para ilagak sa zoo. Naalala ko rin ang St. Louis Exposition na nagtampok sa pagiging exotiko at kakaiba ng mga katutubo sa Pilipinas. Sariling pagbasa ko lang naman ito, at hindi ko ito i-impose sa batang mambabasa.

“Curious George Visits the Library”—Tulad ng istruktura ng naunang aklat, ginamit muli ni Rey ang kaguluhan o nilikhang gulo ng unggoy tungo sa kaayusan (order) sa huli. Kuwento ito ng fasinasyon ng unggoy (mula sa espasyo ng kagubatan) sa espasyong urban (siyudad at aklatan). Dito’y lalong tumibay ang pagbasa ko na may bahid ng kolonyalismo, Eurosentrismo (Pranses ang manunulat at ilustrador), at exotisisasyon ang aklat na ito. Malaki rin ang kuwestiyon ko sa pantasya ng kuwento—asal-tao ba dapat si George o mananatili siyang isang hayop o isa siyang pambihirang hayop o isa siyang taong asal hayop?