“Walk Two Moons” at ang aking Newbery List

Hindi pa ako binibigo ng manunulat na ito. Sa taong 2006, tatlong libro na ang nabasa kong isinulat niya: “Heartbeat” (shortlist sa Carnegie), “The Wanderer” (Newbery Honor), at itong naturang aklat na nagwagi ng Newbery Medal. Malapit nang matapos ng kalagitnaan ng taon, at masasabi kong bagong tuklas kong paborito si Creech.

Matagal na akong may kopya nitong aklat. Binili ko ang bagong kopya, tatlong taon na ang nakalipas. Nakatanggap ako ng kopya bilang regalo mula kay Dean Rose Torres-Yu, dalawang Pasko na ang nakalipas. Noong nakaraang taon, dinala ko ang kopya sa Palawan. Hindi ko nabasa dahil mas pinili kong maglagalag sa Puerto Prinsesa kaysa magkulong sa hotel, dumapa, at maglunod sa prosa ni Creech. Ngayon ko lang talaga ito binasa. Gusto kong mabawasan ang mga listahan ng hindi pa nababasa. Isang hamon din sa sarili na basahin lahat ang mga librong nagwagi ng Newbery Medal.

Pinaiyak ako ng nobelang ito. At napiga nito ang aking mga mata dahil sa mahusay na pagkakasulat, sopistikadong istruktura, at maraming layer na kuwento. Hindi ako nagsayang ng luha. Sopistikado ang nobela para sa bata pero hindi ito mahirap basahin. Sa simula, nahirapan akong makaalagwa sa naratibo. Pero pagkaraan ng ilang maiikling kabanata na tila isang sequence sa pelikula, bumilis na ang daloy ng kuwento. (Sa ngayon, gusto ko ng mga nobela na maiikli ang kabanata.) Dalawang kuwento ang tinatahak ng nobela, o baka mas marami pa: ang paglalakbay ni Salamanca, kasama ng kaniyang lolo at lola para hanapin ang kaniyang ina sa kaarawan nito. Ang isa naman ay ang paghahanap ni Phoebe ng kaniyang ina na naglayas.

Nakapokus sa ina ang kuwento at nagkataong dalawang dalagita pa ang pangunahing tauhan, kaya maituturing kong mas panig sa babaeng mambabasa ang nobela. Katangi-tangi rin ang mga babaeng tauhan sa nobela. Naalala ko ang motif ng asiwa o di mapalagay na ina o maybahay, tulad sa pelikulang “The Hours.” Naalala ko rin ang nobelang “Zigzag” dahil sa paglalakbay ng isang pamilya sa iba’t ibang estado sa US at habang naglalakbay, lumalalim ang kanilang pang-unawa sa kasaysayang pampamilya, sa kanilang sarili, at sa kapwa. Pinatunayan ng nobela na ang mahalaga sa paglalakbay ay ang karanasan at ang akto ng paglalakbay, hindi lamang ang mga destinasyon, bagamat naaliw ako bilang Pilipinong mambabasa sa mga tourist spots na hinintuan nina Salamanca tulad ng Badlands, Lake Michigan, Mt. Rushmore, at ng Old Faithful sa Yellowstone. (Naisip ko, mabuti rin sana sa pagbabasa ng Newbery books ang mag-aral ng heograpiya ng US para higit kong magustuhan ang lunan sa nobela.)

Bukod sa humor at sarkastikong deskripsiyon sa nobela, natuklasan ko rin ang gamit ng paunti-unting pagbibigay ng impormasyon para mas maging kapana-panabik ang nobela. Napagtibay din ang gamit ng misteryo, ng mga lihim, ng pagiging matimpi para tapusin ang aklat hanggang sa wakas. Gusto ko ang gamit ng mga sorpresa at pihit sa nobela: magkapatid pala sina ganito at ganyan, kasama pala niya sa aksidente at huling minuto ng buhay si ganyan, may anak pala sa pagkadalaga si ganyan, hindi pala pinatay ni ganyan ang kaniyang asawa, minsan na palang naghiwalay sina ganyan at ganito. Ang mga ito’y unti-unting bumulaga sa pagtatapos ng nobela. Gusto ko rin ang gamit ng makulay na karakter tulad ng ina ni Mrs. Cadaver (oo, iyon ang pangalan ng nurse) na bulag at matalas ang ibang pandama at siya pala ang misteryosang mensahero na nag-iiwan ng mga gintong kasabihan sa bahay ng mga Winterbottom. Minsan nitong natuklasang pumasok ng bahay sina Salamanca at Phoebe dahil sa amoy. Nasabi rin niyang may kapatid na lalaki si Phoebe dahil nang mahipo nito ang mukha ni Mike na magkahugis sila. Gustong-gusto ko rin ang eksena na nagbabasa sa dilim ang lola kasi, naka-braille ito. Maging ang masiglang pagtuturo ng English teacher sa nobela. At ang mga romantikong eksena sa buhay ni Salamanca.

Pero higit pa rito, nagustuhan ko ang mensahe ng aklat. Pero, hindi naman ibig sabihin na didaktiko ito. Pangunahing dahilan ay feminista ang nobela—may sariling isip ang mga ina sa nobela at hindi kailangang paalim sa domestisidad at sa atas ng lalaki at lipunan. Matatalino ang mga dalagitang tauhan. May sariling ambisyon ang babae, kahit matanda na. Gagawa sila ng paraan para matupad ito, tulad ng pagpunta sa isang lugar ng kaniyang pangarap. Gusto kong ang mensaheng: huwag husgahan ang isang tao hangga’t hindi mo nararanasan ang kaniyang sitwasyon. Gusto ko rin ang mensaheng, “Ano ang epekto ng iyong gagawin sa habambuhay?” May lalim ang nobela at hindi lamang nagbigay ng aliw at pantasya. At sa lalim na ito, naging kahanga-hanga ang nobela. At maituturing kong masining.

* * *

Heto ang aking report card sa Newbery Medal Books. Dalawampu (20) pa lang ang nababasa ko sa mahabang kasaysayan ng Newbery. Karamihan, mga bagong aklat pa. Hindi naman ibig sabihin nito na mamabang uri ng panitikan ang mga lumang pamagat. Ewan ko. Siguro, mas mabilis akong maakit sa mga modernong panitikan at sa mga modernong estratehiya sa pagsusulat. Sa mga nabasa, top 5 ko ang: “The Giver”, “Tale of Despereaux”, “Walk Two Moons”, “Wheel on the School” at “Out of the Dust.”

2006: Criss Cross by Lynne Rae Perkins—Hinihintay kong dumating ang aking kopya. Salamat, Yvonne! Pero babasahin ko muna ang “All Alone in the Universe.”

2005: Kira-Kira by Cynthia Kadohata—Nabasa ko na. Hmmmm, masyadong sunod sa pormula ang nobelang ito. Patong-patong na problema ng tinalakay ng aklat: diskriminasyon, kahirapan, kamatayan ng kapatid, sakit. Ngunit bagong himig na Asyano ang hatid nito sa mambabasa.

2004: The Tale of Despereaux: Being the Story of a Mouse, a Princess, Some Soup, and a Spool of Thread by Kate DiCamillo—Modernong fairytale na may dalawa (o mahigit pang) kuwento sa iisang libro. Mainam ang wikang ginamit ni DiCamillo; isang prosa na umaawit. Salamat, Yvonne, sa rekomendasyon at sa kopya.

2003: Crispin: The Cross of Lead by Avi—Nabasa ko na rin. Malinaw ang pagkakasulat at gumamit ng angkop na mga imahen. Historikal na katha pero hindi boring basahin.

2002: A Single Shard by Linda Sue Park—Nabasa ko na rin. Napakakulay ng wika at mga larawang ginamit. Napahanga ako sa historikal at antropolohikal na detalye nito.

2001: A Year Down Yonder by Richard Peck—May kopya na ako at di ko pa nababasa.

2000: Bud, Not Buddy by Christopher Paul Curtis—May kopya na ako at di ko pa nababasa.

1999: Holes by Louis Sachar—Nakakatuwa ang librong ito. Isa sa aking paborito. Kakaiba ang istruktura at disenyo ng naratibo. May lahok pang folklore.

1998: Out of the Dust by Karen Hesse—Kauna-unahang Newbery book na nabasa ko! Walang biro. Napakahusay ng mga tula sa nobela. Unang introduksiyon sa akin ng mga tula bilang nobela. Malaki ang impluwensiya nito sa pagsusulat ko ng “Anina ng mga Alon.”

1997: The View from Saturday by E.L. Konigsburg—Mainam din ang istruktura ng nobela. Sopistikado ang disenyo. Pero nalimutan ko na ang nilalaman.

1996: The Midwife's Apprentice by Karen Cushman—Tulad ng “Single Shard”, nagustuhan ko rin ng historikal na detalye nito. Tulad din ng “Crispin”, nasa hulma ito ng apprenticeship to the master motif.

1995: Walk Two Moons by Sharon Creech—Napaiyak ako ng nobelang ito. At ito ang kauna-unahang nobelang pambata na nagpaiyak sa akin. Mga tatlong minuto ang pagdaloy ng luha. Epektibo ang storytelling sa loob ng storytelling. Kung pelikula ito, maikakategorya ito bilang road movie. Kauri rin ito ng “Zig Zag” ni Ellen Wittlinger.

1994: The Giver by Lois Lowry—Napakayamang imahinasyon ng manunulat na ito. Futuristic na nobela na polido ang pagkakasulat. Dapat ko itong basahing muli.

1993: Missing May by Cynthia Rylant—May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1992: Shiloh by Phyllis Reynolds Naylor— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1991: Maniac Magee by Jerry Spinelli—May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1990: Number the Stars by Lois Lowry—Malayo kung ikukumpara sa “The Giver” niya. Pero bilang historikal na katha, mataas na uri ito. Isang holocaust na nobela, bagay na kinagiliwan ko ilang taon na ang nakalipas.

1989: Joyful Noise: Poems for Two Voices by Paul Fleischman—Koleksiyon ng mga tula ukol sa mga insekto. Magaan ang pagkakasulat at ang mga guhit.

1988: Lincoln: A Photobiography by Russell Freedman—Wala akong balak basahin.

1987: The Whipping Boy by Sid Fleischman—May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1986: Sarah, Plain and Tall by Patricia MacLachlan—Maikling nobela, matipid na pagkakasulat, epektibong pagkatha, mabisa ang dating sa emosyon.

1985: The Hero and the Crown by Robin McKinley—May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1984: Dear Mr. Henshaw by Beverly Cleary—Magaang basahin, magaan ang pagkakasulat sa wika at emosyon ng bata. May sipa sa emosyon.

1983: Dicey's Song by Cynthia Voigt— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1982: A Visit to William Blake's Inn: Poems for Innocent and Experienced Travelers by Nancy Willard—Gusto kong mabasa. Hindi ko mahanap sa Booksale.

1981: Jacob Have I Loved by Katherine Paterson—May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1980: A Gathering of Days: A New England Girl's Journal, 1830-1832 by Joan W. Blos—May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1979: The Westing Game by Ellen Raskin—Sopistikadong mystery. Binasa ko pagkaraang mabasa ang “Chasing Vermeer.” Hindi gaanong memorable sa akin ang kuwento.

1978: Bridge to Terabithia by Katherine Paterson—Emosyonal na kuwento pero hindi ako naiyak. Gusto ko ang ideya ng nilikhang lugar, pero hindi nagmarka sa akin ang nobela. Kulang yata sa progreso ng kuwento ang aklat na ito.

1977: Roll of Thunder, Hear My Cry by Mildred D. Taylor— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1976: The Grey King by Susan Cooper— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1975: M. C. Higgins, the Great by Virginia Hamilton— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1974: The Slave Dancer by Paula Fox— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1973: Julie of the Wolves by Jean Craighead George— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1972: Mrs. Frisby and the Rats of NIMH by Robert C. O'Brien— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1971: Summer of the Swans by Betsy Byars— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1970: Sounder by William H. Armstrong— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1969: The High King by Lloyd Alexander— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1968: From the Mixed-Up Files of Mrs. Basil E. Frankweiler by E.L. Konigsburg—Binasa ko rin pagkatapos basahin ang “Chasing Vermeer.” Nagustuhan ko ang adventure ng dalawang bata na tumakas at pumunta sa Metropolitan Museum.

1967: Up a Road Slowly by Irene Hunt— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1966: I, Juan de Pareja by Elizabeth Borton de Trevino—Wala pa akong kopya.

1965: Shadow of a Bull by Maia Wojciechowska— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1964: It's Like This, Cat by Emily Neville— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1963: A Wrinkle in Time by Madeleine L'Engle—Kakaibang imahinasyon; kaibig-ibig ang mga batang tauhan, at kaibig-ibig na pamilya. Hindi ko nagustuhan ang huli na didaktiko ang nilalaman.

1962: The Bronze Bow by Elizabeth George Speare— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1961: Island of the Blue Dolphins by Scott O'Dell—Muli, gusto ko ang antropolohikal na detalye, maging ang historikal nitong pananaliksik. Gusto ko rin ang pakikipagsapalaran ng batang babae sa isla at ang kaniyang pakikipagkaibigan sa mga aso sa islang ito.

1960: Onion John by Joseph Krumgold—Wala pa akong kopya. Pero hindi ko naman yata balak basahin.

1959: The Witch of Blackbird Pond by Elizabeth George Speare— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1958: Rifles for Watie by Harold Keith—Wala akong balak basahin.

1957: Miracles on Maple Hill by Virginia Sorenson—Wala ring balak basahin.

1956: Carry On, Mr. Bowditch by Jean Lee Latham—Wala akong balak basahin.

1955: The Wheel on the School by Meindert DeJong—Klasikong nobelang pambata. Kahanga-hanga ang pagkakasulat ni DeJong! Ito ang pamantayan ng mahusay na pagsusulat.

1954: ...And Now Miguel by Joseph Krumgold—Wala pa akong kopya.

1953: Secret of the Andes by Ann Nolan Clark—Wala pa akong kopya. Ito ang nobelang tumalo sa paborito kong “Charlotte’s Web” sa Newbery! Parang hindi ko matanggap.

1952: Ginger Pye by Eleanor Estes—Wala pa akong kopya. Di ko rin naman babasahin

1951: Amos Fortune, Free Man by Elizabeth Yates—Wala akong balak basahin.

1950: The Door in the Wall by Marguerite de Angeli— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1949: King of the Wind by Marguerite Henry—Ayokong basahin. Hindi ko gusto ng mga kabayo sa nobelang pambata. Hindi ako makarelate.

1948: The Twenty-One Balloons by William Pène du Bois— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1947: Miss Hickory by Carolyn Sherwin Bailey—Wala akong balak basahin.

1946: Strawberry Girl by Lois Lenski—Wala pa akong kopya. Naintriga ako sa nobelang ito. Nabanggit ito sa pelikulang “You’ve Got Mail.”

1945: Rabbit Hill by Robert Lawson— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1944: Johnny Tremain by Esther Forbes— May kopya na ako, di ko pa nababasa. Babasahin ko ba ito?

1943: Adam of the Road by Elizabeth Janet Gray—Wala akong balak basahin.

1942: The Matchlock Gun by Walter Edmonds—Wala akong balak basahin.

1941: Call It Courage by Armstrong Sperry—Wala akong balak basahin

1940: Daniel Boone by James Daugherty—Ano ito? Wala akong balak basahin.

1939: Thimble Summer by Elizabeth Enright—Ano ito?

1938: The White Stag by Kate Seredy—Wala akong balak basahin.

1937: Roller Skates by Ruth Sawyer— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1936: Caddie Woodlawn by Carol Ryrie Brink—Gusto kong mabasa kapag nakakita ako ng magandang kopya.

1935: Dobry by Monica Shannon—Ano ito?

1934: Invincible Louisa: The Story of the Author of Little Women by Cornelia Meigs—Wala akong balak basahin.

1933: Young Fu of the Upper Yangtze by Elizabeth Lewis— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1932: Waterless Mountain by Laura Adams Armer—Wala akong balak basahin.

1931: The Cat Who Went to Heaven by Elizabeth Coatsworth— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1930: Hitty, Her First Hundred Years by Rachel Field— May kopya na ako, di ko pa nababasa.


1929: The Trumpeter of Krakow by Eric P. Kelly—Wala pa akong kopya.

1928: Gay Neck, the Story of a Pigeon by Dhan Gopal Mukerji—Ang pangit ng title, hindi ko yata babasahin.

1927: Smoky, the Cowhorse by Will James—Kuwentong kabayo ulit? Di ko babasahin.

1926: Shen of the Sea by Arthur Bowie Chrisman— May kopya na ako, di ko pa nababasa.

1925: Tales from Silver Lands by Charles Finger—Wala pa akong kopya.

1924: The Dark Frigate by Charles Hawes—Wala pa akong kopya.

1923: The Voyages of Doctor Dolittle by Hugh Lofting—Wala pa akong kopya

1922: The Story of Mankind by Hendrik Willem van Loon—Di ko yata babasahin. History book yata ito. Textbook ang pagkakasulat.